Inox có bị gỉ không? Có nên sử dụng cho đồ dùng nhà bếp

Inox có bị gỉ không?

Nghe tên gọi "thép không gỉ" là nhiều người yên tâm rằng cứ mua về xài thoải mái, không cần lo gỉ. Nhưng sự thật là inox vẫn có thể bị gỉ, chỉ là ít hơn và chậm hơn thép thường mà thôi. Khả năng chống gỉ của inox phụ thuộc chủ yếu vào hàm lượng Crom (Cr) và Niken (Ni) trong hợp kim.

Crom tạo ra một lớp màng oxit mỏng bao phủ bề mặt kim loại, giống như lớp giáp bảo vệ chống lại không khí, nước và hơi ẩm. Khi lớp màng này vẫn còn nguyên vẹn, inox rất khó bị ăn mòn. Nhưng nếu môi trường xung quanh quá khắc nghiệt – nhiều muối, hóa chất tẩy rửa mạnh, hay thậm chí chỉ đơn giản là nước chứa phèn, clo cao – lớp bảo vệ đó sẽ bị phá vỡ dần. Lúc này, sắt bên trong hợp kim tiếp xúc với oxy, phản ứng oxy hóa xảy ra và bạn sẽ thấy những đốm gỉ đỏ sẫm, hoặc vàng ố khó chịu trên bề mặt.

Ở Việt Nam, vấn đề này càng rõ nét hơn vì khí hậu nóng ẩm quanh năm. Không ít gia đình phàn nàn chậu rửa, giá bát "mới mua được vài ba năm đã thấy loang màu", hay vòi nước inox xuất hiện vệt gỉ sét quanh chân đế. Đó không hẳn do sản phẩm "hàng dỏm", mà có thể là do chọn sai loại inox, hoặc chăm sóc không đúng cách.

Phân biệt các loại inox phổ biến

Bạn có để ý rằng trên thị trường hiện nay, inox có mã số như 201, 304, hay 316 đủ thứ? Dù đều gọi chung là inox, nhưng khả năng chống gỉ và giá thành của từng loại lại rất khác nhau. Hiểu rõ sự khác biệt giúp bạn chọn được đồ dùng bếp phù hợp mà không tốn tiền oan.

Inox 304 là một trong những chất liệu tốt nhất để bạn chọn đồ dùng trong bếp. (Nguồn sưu tầm)

Inox 304

Nếu inox là một gia đình, thì 304 chính là "con cưng" trong lĩnh vực nhà bếp. Loại inox này chứa khoảng 18% Crom và 8% Niken – tỷ lệ vàng giúp tạo ra lớp màng bảo vệ dày và bền vững. Nhờ lượng Niken cao, inox 304 có màu sáng bóng tự nhiên, không dễ bị ố vàng hay đổi màu theo thời gian. Quan trọng hơn, nó chống chịu tốt với axit, kiềm nhẹ, và hầu hết các loại thực phẩm – điều cực kỳ quan trọng khi bạn dùng đồ inox để đựng nước mắm, giấm, hay nước chanh hàng ngày.

Về mặt cảm quan, khi sờ tay vào bề mặt inox 304, bạn sẽ thấy mịn màng, mát lạnh, không sần sùi. Đó là dấu hiệu của chất lượng tốt. Loại inox này thường được dùng cho các sản phẩm cao cấp như chậu rửa bát, giá bát đĩa, xoong nồi, thậm chí trong ngành y tế và thực phẩm cũng ưu tiên dùng 304. Nếu bạn muốn yên tâm về độ bền, an toàn thực phẩm và không phải thay thế liên tục, inox 304 là lựa chọn đáng đồng tiền bát gạo.

Tuy nhiên, do chi phí sản xuất cao hơn, giá thành sản phẩm từ inox 304 cũng đắt hơn khoảng 30-50% so với inox 201. Nhưng đổi lại, bạn sẽ được dùng lâu dài mà không phải lo chuyện sản phẩm sớm hỏng hay gây hại sức khỏe.

Inox 201

Nếu ngân sách của bạn hạn hẹp, hoặc đơn giản chỉ cần vật dụng tạm bợ dùng trong thời gian ngắn, inox 201 là một phương án thay thế. Loại này có hàm lượng Niken rất thấp, thay vào đó tăng Mangan để tiết kiệm chi phí. Vì thiếu Niken, inox 201 có độ sáng kém hơn, dễ bị xỉn màu và không chống gỉ tốt như 304.

Inox 201 khá ổn nếu bạn sử dụng trong môi trường khô ráo, ít tiếp xúc nước mặn hay hóa chất. Ví dụ như giá để gia vị, móc treo đồ, hay tay nắm tủ – những thứ ít va chạm trực tiếp với thức ăn hoặc nước. Nhưng nếu bạn dùng nó làm chậu rửa bát, giá xoong nồi trong nhà bếp nơi luôn ẩm ướt, cọ rửa thường xuyên, thì khả năng cao sau vài năm bạn sẽ thấy những vết ố vàng, thậm chí đốm gỉ nhỏ xuất hiện.

Một điểm dễ nhận biết: khi bạn chà mạnh sản phẩm inox 201 bằng khăn ướt, đôi khi sẽ thấy có vệt đen bám trên khăn – đó là dấu hiệu của kim loại bị oxy hóa nhanh. Với inox 304, hiện tượng này hiếm khi xảy ra.

Vậy nên, inox 201 không phải là lựa chọn xấu, chỉ là bạn cần dùng đúng chỗ và chấp nhận tuổi thọ không được lâu dài như anh em 304.

Có nên dùng đồ dùng bếp bằng inox không?

Câu trả lời ngắn gọn: rất nên, miễn là bạn chọn đúng loại và biết cách bảo quản. Inox đã trở thành vật liệu phổ biến nhất trong nhà bếp hiện đại, không phải ngẫu nhiên. Dưới đây là những lý do thực tế giúp bạn hiểu tại sao đồ inox lại được ưa chuộng đến vậy:

Các vật dụng làm từ inox bền và đảm bảo vệ sinh. (Nguồn: Sưu tầm)

Đầu tiên là tính an toàn thực phẩm. Khác với nhựa dễ chứa hóa chất BPA hay nhôm dễ bị hòa tan khi tiếp xúc axit, inox (đặc biệt là 304) gần như trơ về mặt hóa học. Nghĩa là bạn để nước mắm, chanh, giấm trong chậu inox cả ngày cũng không lo kim loại bị hòa tan vào thức ăn. Đây là tiêu chí hàng đầu mà nhiều gia đình Việt quan tâm, đặc biệt khi có trẻ nhỏ hoặc người cao tuổi trong nhà.

Thứ hai, độ bền của inox vượt trội hơn nhiều so với các chất liệu khác. Một chiếc chậu rửa inox 304 chất lượng tốt có thể dùng được cả chục năm mà chỉ cần vệ sinh đúng cách. So với chậu đá nhân tạo hay ceramic dễ bị nứt vỡ khi va đập, inox "ăn đòn" tốt hơn nhiều. Bạn làm rơi xoong nồi xuống? Không sao, chậu chỉ bị lõm nhẹ chứ không vỡ tan tành.

Thứ ba, vệ sinh inox cực kỳ dễ dàng. Bề mặt nhẵn bóng không tạo khe hở cho vi khuẩn bám vào như gỗ hay nhựa. Bạn chỉ cần rửa bằng nước sạch, lau khô là xong. Ngay cả khi có vết bẩn cứng đầu, chỉ cần chút baking soda, chà nhẹ là sạch ngay – không phải mất công cọ rửa hay dùng hóa chất mạnh.

Và cuối cùng, không thể phủ nhận yếu tố thẩm mỹ. Một gian bếp với chậu rửa inox bóng loáng, giá xoong inox gọn gàng trông hiện đại và sáng sủa hơn nhiều. Ngay cả các khách sạn, nhà hàng cao cấp cũng ưu tiên dùng inox chính vì hình ảnh "sạch sẽ, chuyên nghiệp" mà nó mang lại.

Tuy nhiên, có một điều bạn cần chú ý: không phải inox nào cũng tốt như nhau. Nếu bạn mua phải sản phẩm inox kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, có thể bị lẫn tạp chất như chì, cadimi – những kim loại độc hại cho sức khỏe. Vì vậy, hãy ưu tiên các sản phẩm có tem chứng nhận, từ thương hiệu uy tín thay vì ham rẻ mua hàng không rõ ràng.

Lựa chọn đồ inox phù hợp cho nhà bếp

Đứng trước quầy hàng với hàng chục loại chậu rửa, giá bát, vòi nước inox, bạn có cảm giác bối rối không biết chọn cái nào? Dưới đây là vài gợi ý thực tế giúp bạn đầu tư đúng chỗ:

Xác định loại inox trước tiên

Nếu bạn định mua sản phẩm tiếp xúc trực tiếp với nước và thực phẩm như chậu rửa, giá bát đĩa, vòi rửa chén – ưu tiên inox 304 là tối quan trọng. Đừng ngại trả thêm tiền vì đây là khoản đầu tư dài hạn. Ngược lại, nếu chỉ là phụ kiện trang trí, móc treo, hay ngăn kéo tủ bếp ít tiếp xúc ẩm ướt, inox 201 cũng đủ dùng.

Lựa chọn thương hiệu uy tín để đảm bảo chất lượng của sản phẩm. ( Nguồn: Sưu tầm)

Kiểm tra tem nhãn, nguồn gốc rõ ràng

Các sản phẩm inox chất lượng thường có tem chống giả, tem chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế như JIS (Nhật Bản), AISI (Mỹ), hay ISO. Bạn có thể nhìn vào mã số ghi trên sản phẩm (ví dụ: SUS304, AISI 304) để nhận biết. Nếu không có gì cả, hoặc chỉ ghi mơ hồ "inox cao cấp" mà không thể hiện cụ thể – cẩn thận nhé.

Chọn thương hiệu có bảo hành lâu dài

Một thương hiệu tự tin vào chất lượng sản phẩm sẽ không ngần ngại đưa ra chính sách bảo hành rõ ràng. Chẳng hạn như GARIS, với các sản phẩm inox 304 chất lượng theo tiêu chuẩn Nhật Bản (JIS G4305), họ bảo hành chống gỉ lên đến 25 năm – con số ấn tượng cho thấy sự cam kết về độ bền. Đó là minh chứng thực tế hơn bất cứ lời quảng cáo nào.

>>> Tham khảo ngay: Vòi rửa bát inox Garis chất lượng cao, bền đẹp

Thử cảm giác bề mặt trực tiếp

Nếu có điều kiện, hãy sờ tay vào bề mặt inox. Inox 304 thường có cảm giác mịn màng, lạnh tay, không sần sùi. Inox kém chất lượng sẽ thô ráp hơn, đôi khi còn có mùi kim loại lạ khi mới mở hộp. Ngoài ra, hãy kiểm tra độ dày của thành sản phẩm – inox mỏng dễ bị lõm, cong vênh, không bền.

Cân nhắc tính năng thực tế

Đừng chỉ mua vì đẹp mà quên đi tính tiện dụng. Ví dụ, chậu rửa inox 2 ngăn giúp bạn phân tách rửa rau và bát đĩa dễ dàng hơn chậu 1 ngăn. Hay giá bát inox có khay hứng nước sẽ giữ tủ bếp khô ráo, sạch sẽ hơn nhiều. Những chi tiết nhỏ này ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm sử dụng hàng ngày của bạn.

>>> Tham khảo ngay: Chậu rửa bát inox 304 cao cấp, bền đẹp Garis

Mẹo bảo quản đồ dùng inox luôn bền đẹp như mới

Mua được đồ inox tốt rồi nhưng nếu không biết cách chăm sóc, vài năm sau bạn vẫn thấy ố vàng, mờ xỉn khó chịu. Dưới đây là những mẹo đơn giản, ai cũng làm được để giữ inox sáng bóng như mới:

Rửa sạch ngay sau khi dùng

Thói quen đơn giản nhất nhưng hiệu quả nhất. Đừng để nước mắm, dầu mỡ, hay thức ăn bám lâu trên bề mặt inox. Chỉ cần rửa qua bằng nước sạch và chút nước rửa chén thông thường là đủ. Nếu để qua đêm không rửa, các vết dầu mỡ khô cứng lại, sau này cọ mệt tay mà vẫn khó sạch.

Nên lau khô bằng khăn mềm đồ inox sau khi vệ sinh. (Nguồn: Sưu tầm)

Lau khô bằng khăn mềm

Nhiều người nghĩ rửa xong để ráo nước tự khô là được, nhưng thực tế nước máy Việt Nam thường chứa nhiều phèn, clo. Khi nước bay hơi, các khoáng chất đó đọng lại tạo vệt trắng đục khó chịu. Vì vậy, sau khi rửa, hãy dùng khăn mềm lau khô ngay. Việc này chỉ mất 30 giây nhưng giúp inox luôn sáng bóng như mới mua.

Tránh dùng dụng cụ cứng cọ mạnh

Bàn chải sắt, miếng cọ kim loại là kẻ thù số một của inox. Chúng làm trầy xước bề mặt, phá vỡ lớp màng oxit bảo vệ, tạo điều kiện cho gỉ sét hình thành. Nếu gặp vết bẩn cứng đầu, hãy dùng miếng xốp mềm kết hợp baking soda hoặc chanh – vừa an toàn, vừa sạch.

Hạn chế tiếp xúc hóa chất mạnh

Nước tẩy toilet, clorin đặc, hay các loại tẩy rửa có chứa axit mạnh là "sát thủ" với inox. Nếu vô tình để dính, cần rửa ngay bằng nước sạch và lau khô. Còn trong sinh hoạt hàng ngày, chỉ cần dùng nước rửa chén thông thường là đủ, không cần dùng hóa chất tẩy rửa phức tạp.

Định kỳ đánh bóng nhẹ

Vài tháng một lần, bạn có thể dùng hỗn hợp nước ấm pha chút giấm trắng hoặc nước cốt chanh, lau đều lên bề mặt inox rồi rửa lại bằng nước sạch. Cách này giúp loại bỏ vết ố nhẹ, khôi phục độ sáng bóng tự nhiên. Nếu muốn "pro" hơn, có thể mua dung dịch đánh bóng inox chuyên dụng – nhưng thật ra không nhất thiết phải tốn tiền cho cái này.

Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát

Môi trường ẩm ướt kéo dài là nguyên nhân chính khiến inox nhanh bị ố. Vì vậy, nếu có thể, hãy đảm bảo gian bếp thông thoáng, có hút mùi hoặc quạt. Nếu bạn ở vùng biển, nơi không khí nhiều muối mặn, càng cần chú ý vệ sinh inox thường xuyên hơn.

Như vậy, inox có bị gỉ không? Câu trả lời là có, nhưng nếu bạn chọn đúng loại inox 304 chất lượng và bảo quản đúng cách, nguy cơ đó gần như không đáng lo. Với độ bền cao, an toàn thực phẩm và thẩm mỹ hiện đại, đồ dùng bếp bằng inox xứng đáng là khoản đầu tư thông minh cho mọi gia đình. Hãy ghé thăm GARIS để khám phá các dòng sản phẩm phụ kiện tủ bếp inox 304 chuẩn, được bảo hành dài hạn và tin dùng bởi hàng nghìn gia đình Việt.