Backsplash là gì? Tổng quan công dụng, vật liệu và cách chọn

Backsplash là gì?

Khái niệm cơ bản về backsplash

Backsplash đơn giản là lớp ốp tường đặc biệt được gắn ở những vị trí dễ bị bắn nước, dầu mỡ hoặc vết bẩn trong nhà bếp và phòng tắm. Khác với việc sơn tường thông thường, lớp ốp này được làm từ các vật liệu chống thấm, dễ vệ sinh như gạch men, kính cường lực, đá tự nhiên hay inox.

Tên gọi "backsplash" xuất phát từ tiếng Anh, nghĩa đen là "tấm chắn phía sau" - mô tả chính xác chức năng bảo vệ tường khỏi những tác động từ hoạt động nấu nướng và rửa chén hàng ngày.

Lịch sử và sự phát triển của backsplash trong thiết kế nội thất

Ban đầu, backsplash chỉ là giải pháp đơn giản để bảo vệ tường khỏi nước và vết bẩn. Những căn bếp cũ thường dùng gạch men trắng đơn sắc, ưu tiên tính năng hơn là thẩm mỹ.

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của ngành thiết kế nội thất, backsplash dần trở thành "điểm nhấn" quan trọng của căn bếp. Từ những năm 1990, các kiến trúc sư bắt đầu coi trọng yếu tố thẩm mỹ, tạo ra vô số mẫu backsplash đa dạng về màu sắc, chất liệu và hoa văn. Ngày nay, backsplash không chỉ bảo vệ mà còn thể hiện phong cách sống của gia chủ.

Vị trí lắp đặt backsplash phổ biến

Trong thực tế, backsplash thường được lắp đặt ở ba vị trí chính:

• Phía sau bếp nấu: Đây là khu vực "chiến đấu" với dầu mỡ nhiều nhất. Khi bạn xào, chiên, nướng, các giọt dầu và thức ăn dễ bắn lên tường. Backsplash ở đây thường có chiều cao từ 60-80cm, đủ để che chắn vùng nguy hiểm.
• Phía sau chậu rửa bát: Mỗi lần rửa chén, nước có thể bắn tung tóe. Nếu không có lớp bảo vệ, tường dễ bị ẩm mốc, xuất hiện vết nấm đen khó chịu.
• Tường phòng tắm, phía sau lavabo: Tương tự như khu vực rửa chén, nước từ vòi lavabo hoặc hơi nước từ việc tắm rửa có thể làm hỏng sơn tường, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Công dụng chính của backsplash

Bảo vệ tường khỏi nước, dầu mỡ và vết bẩn

Công dụng quan trọng nhất của backsplash chính là tạo ra "lá chắn" giữa tường và những tác động bên ngoài. Nước, dầu mỡ, hóa chất tẩy rửa đều có thể làm hỏng sơn tường, gây ra vết ố vàng khó loại bỏ. Có backsplash, bạn chỉ cần lau chùi bề mặt này thay vì lo lắng về việc sửa chữa, sơn lại tường.

Đặc biệt với các gia đình có thói quen nấu nướng nhiều dầu mỡ như chiên, xào, backsplash giúp ngăn chặn tình trạng tường bị bám dính chất béo, khó vệ sinh về lâu dài.

Tăng tính thẩm mỹ và điểm nhấn cho không gian bếp

Ngoài chức năng bảo vệ, backsplash còn đóng vai trò như một "bức tranh" trang trí cho căn bếp. Một lớp ốp đẹp mắt có thể biến khu vực nấu nướng từ nhàm chán thành nổi bật, thu hút.

Bạn có thể chọn backsplash cùng tông màu với tủ bếp để tạo sự hài hòa, hoặc ngược lại, chọn màu tương phản để tạo điểm nhấn. Có những gia đình chọn gạch mosaic nhiều màu để thể hiện cá tính, có người lại thích kính màu đơn sắc để tạo cảm giác hiện đại, sang trọng.

Dễ dàng vệ sinh và bảo dưỡng

Các vật liệu làm backsplash đều được thiết kế với bề mặt trơn nhẵn, không thấm nước. Điều này giúp việc vệ sinh trở nên đơn giản hơn rất nhiều so với tường sơn thông thường.

Khi nấu xong, bạn chỉ cần dùng khăn ướt lau qua là sạch. Những vết bẩn cứng đầu có thể dùng dung dịch tẩy rửa nhẹ mà không lo làm hỏng bề mặt. Trong khi đó, nếu vết bẩn bám trên tường sơn, bạn có thể phải chà xát mạnh, thậm chí phải sơn lại.

Tạo sự đồng bộ, hài hòa với các vật liệu khác trong phòng bếp

Backsplash được chọn khéo léo sẽ "liên kết" các yếu tố trong bếp thành một tổng thể hài hòa. Chẳng hạn, nếu bạn có mặt bàn bếp bằng đá granite xám, việc chọn backsplash cùng tông màu xám nhưng khác chất liệu sẽ tạo ra sự thống nhất mà không đơn điệu.

Ngược lại, với những căn bếp có tủ bếp màu trắng, mặt bàn đen, backsplash màu xám có thể đóng vai trò "cầu nối" giúp không gian cân bằng hơn.

Các loại vật liệu backsplash phổ biến

Gạch men ceramic và porcelain

Ưu điểm: Gạch men là lựa chọn phổ biến nhất cho backsplash nhờ tính đa dạng về kiểu dáng, màu sắc và giá thành hợp lý. Bạn có thể tìm thấy gạch men bắt chước vân gỗ, vân đá, hoặc những họa tiết hoa văn cầu kỳ. Bề mặt men láng giúp chống thấm nước tốt và dễ lau chùi.

Nhược điểm: Điểm yếu lớn nhất của gạch men là khe vữa giữa các viên gạch. Theo thời gian, khe này dễ bị bám bẩn, chuyển màu đen hoặc vàng. Nếu thi công không kỹ, nước có thể thấm qua khe vữa, gây ẩm mốc tường bên trong.

Kính cường lực (kính sơn màu)

Ưu điểm: Kính cường lực tạo bề mặt bóng sáng, hiện đại cho căn bếp. Không có khe nối, nên không lo vấn đề bám bẩn như gạch men. Việc vệ sinh cực kỳ đơn giản - chỉ cần lau bằng khăn ướt. Kính có thể sơn thành nhiều màu sắc theo yêu cầu, phù hợp mọi phong cách thiết kế.

Nhược điểm: Giá thành cao hơn gạch men, cần thợ lành nghề để thi công. Về mặt thiết kế, kính chủ yếu là màu trơn hoặc in họa tiết đơn giản, không đa dạng bằng gạch men. Ngoài ra, trên bề mặt kính dễ để lại dấu vân tay và vết nước khô.

Đá tự nhiên (marble, granite)

Ưu điểm: Đá tự nhiên mang lại vẻ sang trọng, đẳng cấp cho backsplash. Mỗi tấm đá có vân riêng biệt, tạo nên vẻ đẹp độc đáo mà không chất liệu nào bắt chước được. Độ bền của đá rất cao, có thể sử dụng hàng chục năm mà không bị hỏng.

Nhược điểm: Giá thành đắt đỏ, trọng lượng nặng nên cần tường chịu lực tốt. Một số loại đá như marble khá "nhạy cảm" với acid (từ nước cốt chanh, gi식 식초), cần bảo dưỡng định kỳ để duy trì độ bóng và chống thấm.

Inox (thép không gỉ)

Ưu điểm: Inox là vật liệu "cứng cáp", chịu được nhiệt độ cao, không lo cháy nổ. Rất phù hợp với phong cách bếp hiện đại hoặc industrial. Dễ vệ sinh, không bị oxi hóa hay phai màu theo thời gian.

Nhược điểm: Bề mặt inox dễ in dấu vân tay và vết nước, cần lau chùi thường xuyên để giữ được vẻ sáng bóng. Về mặt thẩm mỹ, inox khá "cứng", không tạo được nhiều điểm nhấn màu sắc cho không gian.

Gạch mosaic

Ưu điểm: Mosaic cho phép bạn sáng tạo không giới hạn với vô số màu sắc, chất liệu (thủy tinh, gốm, đá) trong cùng một backsplash. Hiệu ứng thị giác rất bắt mắt, thể hiện cá tính và phong cách nghệ thuật của gia chủ.

Nhược điểm: Thi công mosaic đòi hỏi kỹ thuật cao, mất nhiều thời gian. Do có rất nhiều khe nhỏ, việc vệ sinh cũng khó khăn hơn. Vữa lót giữa các viên mosaic dễ bị bám bẩn, cần vệ sinh kỹ càng.

Vật liệu nhựa PVC hoặc nhựa acrylic

Ưu điểm: Giá thành hợp lý nhất trong các loại vật liệu backsplash. Nhựa PVC và acrylic chống nước tốt, nhẹ, dễ thi công. Bề mặt nhẵn bóng, có nhiều màu sắc và họa tiết để lựa chọn.

Nhược điểm: Độ bền kém hơn so với kính hoặc đá. Dễ bị trầy xước nếu vệ sinh không cẩn thận. Khả năng chịu nhiệt hạn chế, không phù hợp lắp đặt quá gần bếp gas hoặc bếp điện từ.

Cách chọn backsplash phù hợp cho không gian nhà bếp

Phù hợp với phong cách thiết kế

Trước khi chọn backsplash, hãy xác định rõ phong cách tổng thể của căn bếp:

• Phong cách hiện đại: Ưu tiên kính cường lực màu trắng, đen hoặc xám, tạo vẻ tối giản, sạch sẽ. Inox cũng là lựa chọn tốt để tăng tính công nghiệp.
• Phong cách cổ điển: Gạch men có hoa văn cầu kỳ hoặc đá tự nhiên marble với vân đẹp sẽ tôn lên vẻ sang trọng, quý phái.
• Phong cách rustic: Gạch men giả cổ, có bề mặt thô ráp hoặc gạch mosaic với tông màu ấm sẽ tạo cảm giác gần gũi, mộc mạc.
• Phong cách Scandinavian: Backsplash màu trắng hoặc xám nhạt, bề mặt mờ, tạo không gian thoáng đãng và dịu nhẹ.

Màu sắc và họa tiết backsplash nên hòa hợp với màu tủ bếp, mặt bàn và sàn nhà

Quy tắc chung là không nên có quá 3-4 màu chủ đạo trong cùng một không gian bếp. Backsplash có thể đóng hai vai trò:

• Tạo sự hài hòa: Chọn màu tương tự hoặc cùng họ màu với tủ bếp, mặt bàn. Ví dụ: tủ bếp trắng + backsplash trắng xám + mặt bàn xám đậm.
• Tạo điểm nhấn: Chọn màu tương phản để làm nổi bật. Ví dụ: tủ bếp trắng + mặt bàn trắng + backsplash xanh navy hoặc đen.
• Tuy nhiên, tránh chọn màu quá chói hoặc họa tiết quá phức tạp vì có thể gây mỏi mắt khi sử dụng lâu dài.

Chú ý đến khả năng chống nước, dễ vệ sinh và độ bền vật liệu

Khu vực bếp là nơi có độ ẩm cao, nhiều hóa chất tẩy rửa, nên backsplash cần đáp ứng các tiêu chí:

• Chống thấm nước tốt: Ưu tiên kính cường lực, inox hoặc gạch men có lớp men dày. Tránh các vật liệu có lỗ xốp như đá tự nhiên chưa được xử lý chống thấm.
• Dễ vệ sinh: Bề mặt càng nhẵn, ít khe nối càng dễ lau chùi. Kính và inox là lựa chọn tốt nhất về tiêu chí này.
• Độ bền cao: Nếu muốn sử dụng lâu dài, hãy đầu tư vào đá tự nhiên, kính cường lực hoặc gạch porcelain chất lượng cao.

Kích thước và vị trí lắp đặt backsplash chuẩn

• Chiều cao: Thông thường từ 60-80cm tính từ mặt bàn bếp. Có thể kéo dài đến tủ treo nếu muốn tạo hiệu ứng thị giác cao.
• Chiều rộng: Che phủ toàn bộ khu vực có nguy cơ bị bắn nước, dầu mỡ. Thường từ bếp nấu đến chậu rửa bát.
• Độ dày: Tùy vật liệu, thường từ 4-12mm. Kính cường lực thường 6-8mm, gạch men 8-10mm, đá tự nhiên có thể dày hơn.

Xu hướng thiết kế backsplash thịnh hành hiện nay

Backsplash đơn sắc tối giản

Xu hướng minimalism đang thống trị thiết kế nội thất hiện đại. Backsplash màu trắng, xám hoặc be với bề mặt nhẵn bóng giúp không gian trông rộng rãi, sạch sẽ. Đặc biệt phù hợp với những căn bếp nhỏ hoặc thiếu ánh sáng tự nhiên.

Ưu điểm của phong cách này là dễ phối hợp với các yếu tố khác, không bao giờ lỗi thời và tạo cảm giác thư giãn cho người sử dụng.

Mảng gạch mosaic nhiều màu sắc

Ngược lại với xu hướng tối giản, mosaic đa màu sắc đang được yêu thích bởi những ai muốn tạo điểm nhấn cá tính. Sự kết hợp giữa nhiều màu sắc, chất liệu trong cùng một backsplash tạo ra hiệu ứng thị giác phong phú, nghệ thuật.

Xu hướng này đặc biệt phù hợp với những căn bếp có phong cách Mediterranean, Bohemian hoặc Eclectic. Tuy nhiên, cần cân nhắc kỹ về tổng thể màu sắc để tránh rối mắt.

Kính ốp bếp màu sáng bóng

Kính cường lực màu sáng (trắng, xám nhạt, be) đang được ưa chuộng nhờ khả năng phản chiếu ánh sáng, tạo cảm giác không gian rộng rãi hơn. Đây là giải pháp tuyệt vời cho những căn bếp nhỏ hoặc ít ánh sáng tự nhiên.

Bề mặt kính bóng cũng dễ vệ sinh, không có khe nối nên không lo bám bẩn. Tuy nhiên, cần lau chùi thường xuyên để tránh vết nước và dấu vân tay.

Vật liệu đá tự nhiên kết hợp với ánh sáng LED

Xu hướng cao cấp hiện nay là sử dụng đá tự nhiên có vân đẹp kết hợp với hệ thống đèn LED chiếu sáng. Ánh sáng LED không chỉ giúp việc nấu nướng thuận tiện mà còn tôn lên vẻ đẹp của vân đá, tạo điểm nhấn ấn tượng cho backsplash.

Marble trắng với vân xám vàng kết hợp LED âm trần là sự lựa chọn phổ biến, mang lại vẻ sang trọng, đẳng cấp cho không gian bếp.

Tích hợp backsplash với không gian mở và bếp thông minh

Với xu hướng bếp mở liên thông với phòng khách, backsplash không chỉ phục vụ chức năng bảo vệ mà còn phải hài hòa với toàn bộ không gian sống. Màu sắc, chất liệu cần được lựa chọn để "nối liền" giữa khu vực bếp và các khu vực khác.

Đồng thời, với sự phát triển của công nghệ smart home, một số backsplash được tích hợp màn hình cảm ứng để điều khiển các thiết bị thông minh trong bếp, tạo nên trải nghiệm nấu nướng hiện đại và tiện lợi.

Một số lưu ý khi thi công và bảo quản backsplash

Lựa chọn vật liệu phù hợp thói quen sử dụng bếp

Trước khi quyết định chọn backsplash, hãy tự đánh giá thói quen nấu nướng của gia đình. Nếu bạn thường xuyên chiên, xào nhiều dầu mỡ, ưu tiên kính cường lực hoặc inox để dễ vệ sinh. Ngược lại, nếu chủ yếu nấu các món ít dầu mỡ, gạch men hoặc đá tự nhiên sẽ là lựa chọn tốt để tăng tính thẩm mỹ.

Với những gia đình có trẻ nhỏ, nên tránh các loại có cạnh sắc hoặc bề mặt nhám dễ gây thương tích. Backsplash có góc cạnh tròn và bề mặt nhẵn sẽ an toàn hơn.

Thi công chuyên nghiệp để đảm bảo độ phẳng, chắc chắn

Backsplash cần được thi công bởi thợ có kinh nghiệm, đặc biệt với kính cường lực và đá tự nhiên. Sai số về kích thước hoặc độ phẳng có thể làm hỏng toàn bộ thẩm mỹ của căn bếp.

Đối với kính, cần gia công chính xác tại xưởng, có khoét lỗ cho ổ cắm điện, công tắc. Việc lắp đặt phải đảm bảo kín khít, không có khe hở để nước thấm vào tường.

Với gạch men và mosaic, cần chú ý về việc san phẳng tường, sử dụng keo dán chuyên dụng và vữa lót chống thấm. Đặc biệt, khe vữa giữa các viên gạch cần được xử lý cẩn thận để tránh bám bẩn về sau.

Chú ý đến lớp keo chống thấm, mạch vữa

Lớp chống thấm là "rào cản" cuối cùng bảo vệ tường khỏi độ ẩm. Dù backsplash có chống nước tốt đến đâu, nếu không có lớp chống thấm bên dưới, nước vẫn có thể thấm qua các khe nhỏ, gây ẩm mốc tường.

Với gạch men và mosaic, mạch vữa là điểm yếu lớn nhất. Nên sử dụng vữa chống thấm chuyên dụng, có khả năng kháng khuẩn để tránh nấm mốc. Sau khi hoàn thành, có thể phủ thêm lớp sealant để tăng khả năng chống bám bẩn.

Bảo quản đúng cách

Mỗi loại vật liệu backsplash cần cách bảo quản riêng:

• Kính cường lực: Dùng dung dịch tẩy kính chuyên dụng, tránh vật sắc nhọn làm trầy xước.
• Đá tự nhiên: Sử dụng dung dịch pH trung tính, tránh acid mạnh. Định kỳ 6-12 tháng phủ lớp sealant bảo vệ.
• Inox: Lau theo hướng vân inox, sử dụng dung dịch chuyên dụng để tránh vết ố.
• Gạch men: Vệ sinh khe vữa bằng bàn chải mềm, tránh dung dịch tẩy rửa quá mạnh làm phai màu vữa.
• Việc vệ sinh thường xuyên sau mỗi lần nấu nướng sẽ giúp backsplash luôn sáng bóng như mới và kéo dài tuổi thọ sử dụng.

Backsplash không chỉ đơn thuần là lớp bảo vệ tường mà còn là yếu tố thiết kế quan trọng, thể hiện phong cách và cá tính của gia chủ. Việc lựa chọn đúng vật liệu, màu sắc và thi công chuyên nghiệp sẽ mang lại sự hài hoà cho căn bếp. Tại GARIS, chúng tôi luôn sẵn sàng tư vấn giải pháp tổng thể cho không gian bếp hiện đại của bạn.